In dit programma worden de otitis media acuta, otitis media met effusie en de otitis externa behandeld. Ze worden tezamen behandeld, omdat ze nogal eens een zekere overlap vertonen en de ene otitis uit de andere voort kan komen; de otitis media met effusie uit de otitis media acuta, ook otitis externa uit otitis media acuta. Aan de andere kant zijn er vele verschillen en het is goed die te kennen. Daarna zullen heel in het kort enkele capita selecta van minder voorkomend oorproblemen onder de loep genomen worden in het onderdeel ‘Diversen’.

Na afronding van dit programma bent u zich bewust geworden van enkele fysiologische aspecten van het keel-neus-oorgebied van kinderen en is uw kennis over otitis media acuta opgefrist en geactualiseerd. Wat betreft otitis media met effusie (ome) en otitis externa weet u dan wat de betekenis, het beloop en de behandeling van deze aandoeningen is anno 2019. Omdat het lastig is van weinig voorkomende oorproblemen ook de laatste stand van zaken bij te houden, worden er enkele kort besproken om ook daarvoor weer actuele kennis te hebben.

Otitis media acuta (OMA)
Zeker de ouderen onder de abonnees -inclusief de auteur- leerden indertijd dat pijnstillende oordruppels een plaats hadden in de behandeling van een OMA. Iets later kwam het aanraden van neusdruppels in zwang. Die zouden curatief kunnen werken door verwijding van het slijmvlies van de buis van Eustachius, waardoor het achter het trommelvlies opgehoopte materiaal zou kunnen afvloeien naar de keel.

Uw auteur weet van zijn cursussen aan apothekers dat er nog steeds ouders zijn die pijnstillende oordruppels vragen in de apotheek of de drogist en die druppels ook geven bij OMA. Mogelijk zijn er nog collegae die ‘pijnstillende’ oordruppels aanraden of in ieder geval nog niet afraden, maar echt, die druppels zijn obsoleet en schieten ernstig tekort. Het kind met zijn oorpijn wordt gewoon tekort gedaan als er bij oorpijn alleen ‘pijnstillende’ oordruppels gegeven worden. Het effect is niet aangetoond en in ieder geval te gering. Hebt u zelf wel eens oorpijn gehad? En weet u nog dat die druppels niets hielpen en alleen maar kriebelden in het pijnlijke oor? Vele ouders kunnen het zich nog herinneren van de kindertijd!

Wat is dan wel de huidige behandeling van OMA? Die wordt goed verwoord in de NHG-Standaard en zal worden samengevat. De nadruk zal liggen op de dosering van pijnstillers bij de behandeling van de oorpijn. Die dosering is namelijk duidelijk hoger dan op de verpakking van paracetamol staat. De plaats van antibiotica is gewijzigd ten opzichte van de oude standaard. Het is goed hierbij stil te staan, omdat OMA frequent voorkomt op het spreekuur, ook bij kleine kinderen en ook onder 1 jaar. Daarnaast is OMA bij de kleinsten niet zonder risico.

Recidiverende otitiden en chirurgie
De tijd dat kinderen aan de lopende band een adeno- plus tonsillectomie moesten ondergaan wegens recidiverende otitiden ligt gelukkig ver achter ons, hoewel dat buiten Nederland nog wel anders kan liggen. Uw auteur herinnert zich een Nederlandse kno-arts die terugkwam uit de Nederlandse Antillen en nog een aantal jaren wilde praktiseren. Hij wilde hier doorgaan met AT + TE (adeno- plus tonsillectomie), maar werd door ons, huisartsen, erop gewezen dat we hier die tonsillectomie niet meer automatisch uitvoerden tezamen met een adenotomie. Het tijdperk van frequente adenotomieën is ook nog niet zo lang voorbij. Dat veranderde vooral toen de trommelvliesbuisjes in zwang kwamen. Wanneer is er nu nog wel plaats voor een adenotomie?

Otitis media met effusie (OME)
Het beleid rondom deze aandoening is nog terughoudender geworden, omdat de afwijking veel minder gepaard gaat met taal- en spraakachterstand dan steeds gedacht werd. Het natuurlijk beloop blijkt erg gunstig, zij het dat het nogal traag kan zijn. De vraag is wanneer tegenwoordig trommelvliesbuisjes geplaatst worden.

Otitis externa
Op het gebied van de behandeling van deze otitis zijn in de loop der tijd wijzigingen opgetreden. De druppels van voorkeur zijn veranderd. En welke druppels mogen er wel en niet bij een trommelvliesperforatie gebruikt worden? Is er nog plaats voor een burowwatertampon? Zo ja, hoe lang moet die of mag die in situ blijven?