Van oudsher ontwikkelde het vakgebied palliatieve zorg zich voornamelijk vanuit de oncologie. Logisch omdat kanker vroeger direct geassocieerd werd met sterven en omdat het ziekteproces bij mensen met kanker anders verloopt dan van mensen met hartfalen en chronische longaandoeningen.

De afgelopen 10 jaar heeft het vakgebied palliatieve zorg zich echter verder ontwikkeld en is er toenemend aandacht voor de palliatieve fase van mensen met chronische aandoeningen als hartfalen en COPD. Vandaar de keuze voor het thema van deze nascholing: Palliatieve zorg voor hart- en longpatiënten.

Programma

1. Empathie en menselijkheid zijn het gezicht van de zorg van de toekomst, Sander de Hosson, Longarts in het Wilhelmina Ziekenhuis in Assen

• Er wordt ingegaan op enkele basisprincipes van goede palliatieve zorg, met nadruk op dyspneu. Hierin wordt het holistische karakter van palliatieve zorg uitgelicht. Niet in de laatste plaats zal er aandacht zijn voor de rol die empathie speelt binnen de geneeskunde.

2. Wat kom je tegen bij een hartfalen patiënt met ernstige ziektelast, Louise Bellersen, Cardioloog in het RadboudUMC ziekenhuis en Colette Saraber, Cardioloog in Tergooi

• Hartfalen is een ernstige chronische aandoening met hoge morbiditeit en mortaliteit. De behandeling bestaat uit niet-medicamenteuze behandeling (leefregels, devices, multidisciplinaire begeleiding op de hartfalenpolikliniek), medicamenteuze behandeling, zoals ACE-remmers, bètablokkers en mineraloreceptorantagonisten (MRA’s) en devices zoals ICD en CRT. In het eindstadium is er lijden groot, vergelijkbaar met oncologische patiënten qua aard en ernst van de klachten. Meest voorkomende klachten zijn: extreme moeheid, dyspnoe, slechte eetlust, pijn (vooral ledematen), angst en depressie.

3. De stervensfase bij hartfalen en COPD, Moniek van Middendorp, gespecialiseerd verpleegkundige bij Hospice Kajan

• Tijdens de presentatie wordt uiteengezet watkarakteristiek is aan sterven met hartfalen en chronische longaandoeningen. En hoe zich dat onderscheidtvan sterven als gevolg van kanker. Tevens wordt stilgestaan bij welke implicaties dit heeftvoor de palliatieve zorg tijdens de stervensfase en hoe deze zorg binnen Hospice Kajan wordt geboden.

4. Praten over het levenseinde, Els Luderhoff, huisarts in Kortenhoef

• Wanneer kan de (huis)arts de wensen van de patient ten aanzien van het levenseinde het beste ter sprake brengen? Hoe pak je dat aan en wat kan er besproken worden? Welke modellen en hulpmiddelen zijn hierbij te gebruiken? 

5. De organisatie van palliatieve zorg, Marjolein Rentinck, Internist/Cardioloog in Tergooi

• Tijdens deze lezing worden de volgende onderwerpen besproken: verandering organisatie palliatieve zorg Nederland: consortia, transmurale samenwerking, palliatieve zorg is meer dan alleen oncologische zorg, financiering/kostenbesparing.