Eczeem is een verzamelnaam voor huidaandoeningen die gepaard gaan met jeuk, roodheid, oedeem, papels, blaasjes, korstjes, schilfers, en/of lichenificatie. De huidaandoening is een gevolg van een niet-infectieuze ontstekingsreactie van de huid. Van oudsher onderscheidt men endogene vormen (zoals constitutioneel eczeem) en exogene vormen (zoals contacteczeem). De meest voorkomende vorm is het constitutioneel of atopisch eczeem (ook wel atopische dermatitis genoemd).

Ongeveer één op de tien Nederlanders krijgt tijdens zijn leven te maken met eczeem in meer of minder ernstige mate. Zowel op baby- en kinderleeftijd als in de volwassenheid heeft eczeem een grote invloed op de kwaliteit van leven van de patiënt en soms ook zijn naaste omgeving. Hoewel het niet om een levensbedreigende aandoening gaat, blijkt de verzorging van een kind met ernstig eczeem voor de familie meer belastend te zijn dan verzorging van een kind met diabetes mellitus type 1. Op oudere en volwassen leeftijd kan eczeem invloed hebben op het schoolleven, het sociale leven, vrijetijdsbesteding en de beroepskeuze en intieme relaties.

Er zijn verschillende soorten eczeem. De incidentie en prevalentie van de verschillende typen eczeem is sterk leeftijdsgebonden. Daarom speelt leeftijd een belangrijke rol bij de differentiaaldiagnostiek van eczeem. De volgende leeftijdsindeling wordt aangehouden: 

• kinderen jonger dan 4 jaar
• van 4 tot 18 jaar
• ouder dan 18 jaar 

In deze cursus worden de epidemiologie, de pathogenese, de diagnostiek en de behandeling van constitutioneel eczeem besproken. Daarnaast wordt aandacht gegeven aan de diagnostiek en behandeling van de andere vormen van eczeem. Leidraad is de NHG-standaard ‘Eczeem’ van mei 2014.

Na afloop van deze cursus:

• kent u de verschillende vormen van eczeem.
• herkent u het klinisch beeld van de verschillende vormen van eczeem.
• weet u welke factoren een rol spelen in de pathogenese van de meest voorkomende vorm van eczeem: constitutioneel eczeem.
• kent u de medicamenteuze behandeling van de verschillende typen eczeem.
• weet u welke niet-medicamenteuze adviezen u kunt geven aan patiënten met eczeem.

Inhoud

Module 1 - Diagnose, oorzaak en prognose
Inleiding
Leerdoelen
Inventarisatievragen
Epidemiologie van eczeem
Pathogenese van constitutioneel eczeem
Diagnostiek van eczeem
• Lichamelijk onderzoek
• Aanvullend onderzoek
Constitutioneel eczeem
Seborroïsch eczeem
Contacteczeem
Acrovesiculeus eczeem
Nummulair eczeem
Hypostatisch eczeem
Asteatotisch eczeem
Voorlichting en advies

Module 2 - Therapie
Corticosteroïden – algemeen beleid
• Constitutioneel eczeem - specifiek beleid
• Constitutioneel eczeem - niet-medicamenteuze behandeling
• Constitutioneel eczeem - medicamenteuze behandeling
• Lokale indifferente therapie
• Lokale differente therapie
• Immunomodulerende therapie
• Orale therapie
Behandeling van overige eczeemvormen
• Seborroïsch eczeem
• Seborroïsch eczeem - niet-medicamenteuze behandeling
• Seborroïsch ecze